Thuiswerken grootste troef tegen fileleed, snelwegverbredingen weer ter discussie

© ANP
UTRECHT - Grote infrastructuurprojecten, zoals de verbreding van de A27 bij Amelisweerd, staan opnieuw ter discussie. Aanleiding is een onderzoeksrapport van het Planbureau voor de Leefomgeving. Daarin staat dat sommige snelwegplannen misschien heroverwogen moeten worden omdat thuiswerken ook in de toekomst van grote invloed kan zijn op het verminderen van de filedruk.
Een relatief geringe daling van het aantal woon-werkverplaatsingen heeft al veel effect. "Van de coronalockdowns hebben we geleerd dat 20 procent minder autokilometers kan leiden tot 70 procent minder files", schrijven de onderzoekers.
In de studie gaat het Planbureau voor de Leefomgeving na hoe, en in hoeverre, het thuiswerken gaat veranderen en welke gevolgen dat naar verwachting heeft voor de kantorenmarkt, de woningmarkt en het mobiliteitssysteem.
De onderzoekers werpen de vraag op of snelwegprojecten die alleen rendabel zijn bij een grote mobiliteitsgroei nog nodig zijn en misschien afgeslankt of uitgesteld moeten worden. "Investeringen in grootschalige infrastructuur om de congestie te verminderen, vragen wellicht om een heroverweging. De nationale netwerken zijn vooral in de spitsuren zwaar belast, en meer thuiswerken kan de druk op de netwerken juist in die spitsuren verminderen."

A27 bij Amelisweerd

Het Planbureau voor Leefomgeving heeft niet onderzocht welke projecten heroverwogen zouden moeten worden, maar hoogleraar transportbeleid Bert van Wee noemt bij de NOS als voorbeeld de uitbreiding van de A27, waarover al jaren veel te doen is omdat er een stuk bos voor gekapt moet worden bij Amelisweerd. Daarnaast kost het project 1,2 miljard euro. "Het zou mij niet verbazen als die verbreding straks niet nodig is", zegt de hoogleraar.
Vorig jaar november plaatste de hoogleraar ook al vraagtekens bij het verbreden van snelwegen nu we meer thuiswerken. "Ik zeg niet: laat ze niet doorgaan, maar onderzoek of het een no-regret beslissing is. Onderzoek welke uitbreiding je ook zou doen als mensen blijvend meer thuiswerken. Je wil later geen spijt krijgen. Ik ben niet tegen alle weguitbreidingen, sommige zullen nog steeds rendabel zijn, maar dat weten we niet zo goed. We weten nog niet in welke mate mensen ook na de coronacrisis thuis blijven werken."

Ministerie

Voormalig minister van Infrastructuur en Waterstaat Van Nieuwenhuizen (VVD) tekende eind vorig jaar het Tracébesluit. "In het project A27/A12 Ring Utrecht wordt gekeken naar mobiliteitsoplossingen voor de lange termijn, dat wil zeggen de periode 2030 en daarna", liet het ministerie toen weten. "Ook als we één of twee dagen thuis werken, moeten we de files voor blijven; want het aantal inwoners blijft groeien. In 2030 zijn er 18,4 miljoen Nederlanders die ook willen werken, familie bezoeken en op vakantie gaan."

'Investeringen in infra prangender dan ooit'

Ondernemersorganisatie VNO-NCW en MKB-Nederland zijn het niet eens met het beeld dat ontstaat door het rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving. "Dat thuiswerken invloed heeft op de hoeveelheid verkeer is evident. De voordelen daarvan voor milieu, sociaal en voor de infra moeten we ook blijven benutten, maar het zodanig beïnvloeden van gedrag dat structureel op alle dagen van de week een voldoende percentage mensen de spits mijdt, is ongelofelijk moeilijk, zo blijkt."
Daar komt volgens de organisaties bij dat een aantal zaken niet is meegenomen in de sommen van het Planbureau, waaronder de economische groei en de bevolkingsgroei. "Zo gaat de bevolking in Nederland tot 2030 met alleen al 1 miljoen toenemen en neemt de bedrijvigheid navenant toe. Dus komen er de komende jaren simpelweg aanzienlijk meer voertuigen op de weg, de rails en het water."
Juist op het terrein van infra wordt de situatie altijd onderschat, stellen VNO-NCW en MKB-Nederland. "De hagelnieuwe Integrale mobiliteitsanalyse, waarin thuiswerken ook is meegenomen, bevestigt dit beeld en laat flinke groei van de mobiliteit zien. Investeringen in nieuwe infra, zoals betere en meer railverbindingen, nieuwe ov-verbindingen, vaarwegen, wegenknooppunten, en goed onderhoud zijn dus prangender dan ooit als je dat meeweegt. Dit in tegenstelling tot het beeld dat nu lijkt te ontstaan."