Hoe moeten we ons wapenen tegen hoosbuien?

Het dorp Kockengen loopt onder andere in 2013 en 2014 onder water als gevolg van hevige regenval. Het probleem van het dorp is dat het op veengrond ligt. Niko Wanders, hydroloog verbonden aan de Universiteit Utrecht: "Veengrond klinkt in als het droog komt te liggen, door de jaren heen is het dorp flink gezakt. Om de verzakking van de grond tegen te gaan moet je het grondwaterpeil hoog houden." Maar het hoge grondwaterpeil zorgt weer voor problemen op het moment dat er hevige regenval is. Wanders: "Dan kan je het water niet meer kwijt, want je hebt het water al hoog staan."

Inwoner Rob Gels kan zich nog goed herinneren dat zijn dorp een aantal jaren geleden onder water stond. Gels: "Hier stond een halve meter water in de woningen en de weg zag je niet meer. Alleen maar water." Hij maakt zich zorgen over de toekomst omdat een waterdichte oplossing er wat hem betreft nog altijd niet is.

De verzakte straten in Kockengen zijn afgelopen jaren opgehoogd. Het ophogen van de straten moet ervoor zorgen dat inwoners in de toekomst droge voeten houden. Aan de andere kant moet het verhogen van het grondwaterpeil dan weer de verzakking van de bodem tegengaan. Gels ziet echter alweer nieuwe problemen ontstaan: "Het ophogen van de straten, die renovatie was wel wenselijk. Maar door het ophogen van het waterpeil zijn er heel wat woningen met water onder de vloeren, in de kruipruimtes. Dan heb je wel problemen als je een houten balkenlaag hebt. Je krijgt last van schimmels en optrekkend vocht in de muren."

Niko Wanders: "Het is een dilemma hier in het dorp. Je moet eigenlijk op wijkniveau gaan kijken en goed de belangen van de bewoners in de gaten houden. Je kan nou eenmaal niet zeggen 'vanaf nu staat je kelder elke vijf jaar onder water.' Hier liggen komende jaren lastige keuzes voor het waterschap, bestuurders en politici."

Wanders: "Die hevige regenbuien, ook wel piekbuien, gaan we in de toekomst steeds vaker krijgen. Om die op te vangen moeten er oplossingen worden bedacht." Die oplossingen zijn niet alleen voor Kockengen van belang, maar in de hele provincie nodig.

Betere voorspellingen van regenbuien zouden volgens de hydroloog tot een van de oplossingen kunnen behoren: "Als we zien dat er hevige regenval aankomt, dan zou je in het westen van de provincie zoals in Kockengen kunnen proberen tijdelijk het grondwaterpeil te verlagen. Zodat het gebied meer water aan kan." Hij is er niet gerust op dat we ons volledig kunnen wapenen tegen piekbuien van 50 tot 100 millimeter: "Die grote hoeveelheden water wat in korte tijd valt, kan je op zeer weinig plekken kwijt."

In het oosten van de provincie, de Utrechtse Heuvelrug, daar heb je meer zandgronden en trekt het water makkelijker de grond in. Maar ook daar doen problemen zich voor als er een piekbui valt: "Wat je daar ziet gebeuren is dat door de hoogteverschillen in het landschap het water heel geconcentreerd op bepaalde plekken terechtkomt. Denk aan een plek als Amerongen. Daar komt het water van de Amerongse Berg naar het laagstgelegen punt."

Niet alleen bestuurders, maar ook inwoners van de provincie Utrecht kunnen iets doen aan het opvangen van de piekbuien in de toekomst. Wanders: "Ik zeg niet dat je geen enkele steen in je tuin neer moet leggen maar je kan beter zorgen voor een waterdoorlatend oppervlakte in je tuin. Ook bestaat er meer doorlatend asfalt dan dat er nu op veel plekken ligt. Het is een druppel op de 'gloeiende regenplaat' want als er 50 millimeter valt, gaat er misschien twee millimeter door het asfalt. Maar dat kan net het verschil maken tussen een droge of een natte kelder." Daarnaast kunnen groene daken ook een deel van het regenwater opnemen. Wanders is over één ding helder: "Grootschalige implementatie van oplossingen, daar moeten we naartoe in de toekomst."