Utrechtse Kamerleden blikken terug en vooruit: 'Het belangrijkste is een vliegende start met elkaar'

"Ineens dacht ik: het is klaar nu", vertelt Van Dijk. Met zijn vijftien jaar als Kamerlid is hij zelfbenoemd 'dinosaurus', maar daar kwam deze verkiezingen bijna een einde aan. Bij de eerste exitpoll stond de SP op acht zetels, wat betekende dat Van Dijk met zijn plek 9 Den Haag had moeten verlaten.

Gelukkig voor hem was er dezelfde verkiezingsnacht goed nieuws: nieuwe prognoses gaven Van Dijk zijn inmiddels vertrouwde zetel terug. "Collega's stuurden me appjes en zeiden: rustig maar, komt wel goed. En die hadden gelijk. Ik geloof dat het woensdagnacht rond half vier of half vijf was dat de nieuwe tellingen aangaven dat de SP toch 9 zetels had."

Dat betekende opluchting, maar het grote verlies op links was daarmee niet weggepoetst. Hoewel de PvdA in zetels gelijkbleef, heeft de SP er met negen zetels ten opzichte van vier jaar geleden drie verloren, en GroenLinks kreeg een nog hardere dreun te verwerken door er zes kwijt te raken. "PVV, FvD en JA21 hebben bijna 30 zetels met z'n drieën. Dat vind ik een hele zorgelijke ontwikkeling", stelt Van Dijk. "En de SP, PvdA en GroenLinks halen misschien net 25 zetels. Dat is echt heel triest."

Volgens Van Dijk is de coronacrisis de belangrijkste oorzaak voor het grote verlies. "Ik denk dat veel kiezers toch gedacht hebben: het is zeer ernstig wat er nu gebeurt, we kijken naar de leider van dit moment, dat is Mark Rutte en we waarderen wat hij doet." Maar ook het feit dat andere partijen door de crisis op sommige thema's wat linkser zijn geworden, speelt volgens hem mee. "Mark Rutte, die ineens pleit voor een verhoging van het minimumloon."

De VVD won juist twee zetels en groeide zo met 35 zetels opnieuw tot de grootste partij van ons land. Queeny Rajkowski, die de partij zeven jaar lang als raadslid in Utrecht diende, mag het nu in Den Haag proberen. "Ik vind het supergaaf en heel eervol", zegt ze.

Ze erkent dat er bij de VVD de afgelopen jaren wat veranderd is, maar linkser is de partij volgens haar niet geworden. "Ik vind dat dit gewoon een liberaler geluid is, eerlijk gezegd. Als je gewoon ziet dat mensen van een minimumlooon niet rond kunnen komen, dan moet dat minimumloon omhoog. Dat is voor mij dan heel simpel, daar zit dan bijna geen ideologie meer achter."

In Utrecht hield ze zich vooral bezig met werk, inkomen en veiligheid, maar als ze die portefeuilles niet toebedeeld krijgt, zou ze zich in Den Haag door haar vorige baan ook graag met digitalisering bezig willen houden. "We hebben vroeger allemaal geleerd dat als je je huis verlaat, je de deur op slot moet doen en je raam dicht om inbrekers buiten te houden. Maar we weten eigenlijk niet zo goed hoe dat op internet werkt", stelt ze. En de Domstad zal ze in Den Haag ook niet vergeten. "Utrecht zit in m'n hart en in m'n hoofd."

SP-collega Jasper van Dijk wil zich vooral hard maken voor hogere lonen, minder marktwerking in de zorg en betaalbare woningen. Wat betreft Utrecht maakt hij zich hard tegen de geplande verbreding van de A27. "Ik wil aan alle Utrechters en alle Nederlanders beloven dat ik me daarvoor ga inzetten, dat dat belachelijke prestigeproject van tafel gaat. Als de nieuwe regering dat niet doet, dan moet de oppositie dat regelen. En daar ga ik persoonlijk voor strijden."

Hoewel SP hard heeft verloren, durft Van Dijk wel te fantaseren over regeren. "Laten we voorop stellen dat we hebben verloren, en dat het niet voor de hand ligt dat de SP met de VVD gaat regeren", stel hij. "Maar je kunt niks uitsluiten. En als Rutte op een gegeven moment op z'n knieën naar Lilian Marijnissen toe komt kruipen omdat-ie echt geen andere combinatie kan maken, dan weet-ie precies wat onze standpunten zijn."

"Kijk, de onderhandelingen zijn al begonnen", lacht Rajkowski, die zich verder niet wil uitlaten over mogelijke samenwerkingen. "Voor mij is het allerbelangrijkste dat er een club partijen komt die goed met elkaar kunnen samenwerken en echt gaan nadenken hoe we Nederland uit de crisis kunnen halen. En dan een vliegende start met elkaar maken."

Lees ook: Utrechtse Marieke Koekkoek met voorkeursstemmen de Kamer in voor Volt: 'Dubbel gevoel'