Bewoners op achterstand gezet in strijd tegen verbreding A27: 'Hoort niet zo in een democratie'

© Robin Utrecht, ANP
UTRECHT - Het ministerie voor Infrastructuur en Waterstaat heeft bij het besluit om de A27/A12 Ring Utrecht te verbreden geen stikstofberekeningen of actuele verkeersprognoses voorgelegd aan de commissie voor de milieueffectrapportage, meldt het tv-programma Zembla.
Omwonenden die de verbreding aanvechten bij de Raad van State staan daardoor op achterstand. Ze moeten nu zelf kunnen aantonen als onderbouwingen van de minister niet kloppen. "Dit hoort niet zo in een democratie", zegt voormalig commissievoorzitter Niek Ketting. Burgers staan volgens hem sterker als de commissie m.e.r. een oordeel kan vormen, omdat de Raad van State dit oordeel als onafhankelijk en deskundig beschouwt.

Jarenlange discussie

Al jarenlang wordt er over de verbreding van de A27 bij Amelisweerd gediscussieerd: gaat hij nou door, of toch niet? Het huidige kabinet vindt de verbreding nodig, omdat de wegen volgens de minister steeds voller worden. Maar veel omwonenden zijn tegen en ook in de gemeentelijke en provinciale politiek is veel weerstand. De verbreding gaat ten koste van een deel van een tweehonderd jaar oud bos in het natuurgebied Amelisweerd.
Tijden de stikstofcrisis in 2019 werd het tracébesluit van de minister vernietigd door de Raad van State, omdat een wegverbreding gepaard gaat met meer stikstofuitstoot. Met de verlaging van de maximumsnelheid overdag naar 100 km per uur maakt het kabinet weer stikstofruimte vrij, waardoor het plan om de A27 te verbreden volgens de minister toch door kan gaan.

Advies van commissie genegeerd

Drie maanden geleden tekende minister Cora van Nieuwenhuizen een nieuw tracébesluit. Ze heeft aanvullend advies gevraagd aan de commissie voor de milieueffectrapportage. De commissie constateerde in een advies van 23 juli 2020 tekortkomingen in het door het ministerie opgestelde milieueffectrapport. Commissievoorzitter Kees Slingerland zei daarover in november tegen RTV Utrecht: "Op een paar punten misten wij informatie en de verkeersgegevens uit 2016, waarvan werd uitgegaan, waren gedateerd."
De actuele verkeersprognoses moeten juist onderbouwen waarom de wegverbreding nodig is. Ook berekeningen van stikstofdepositie ontbreken, terwijl er juridisch nog steeds veel discussie over de manier waarop dit berekend wordt. De commissie wil dat de minister dit aanvult en opnieuw voor advies aan haar voorlegt. Maar dat is niet gebeurd.
Het ministerie laat Zembla weten niet alles naar de commissie voor de milieueffectrapportage te hebben gestuurd, omdat het in de fase van de planuitwerking niet wettelijk verplicht is om advies te vragen aan de commissie. De ontbrekende informatie is, zonder inhoudelijk oordeel van de commissie, opgenomen in het tracébesluit.

Crisis- en herstelwet

Een meerderheid van de gemeente Utrecht en de provincie is tegen de wegverbreding. Maar door de crisis- en herstelwet, die gericht is op de versnelling van infrastructurele projecten, is een beroep bij de Raad van State onmogelijk. "Wij willen zorgen voor meer groen, meer bomen, en gezonde lucht in Utrecht, maar als het op dit soort fundamentele dingen aankomt worden we gewoon overruled door het rijk", stelt GroenLinks-raadslid Thijs Weistra bij Zembla.
Voormalig Eerste Kamerlid voor de VVD en voormalig voorzitter van de commissie voor de milieueffectrapportage Niek Ketting vindt de crisis- en herstelwet op gespannen voet staan met het beleid om te decentraliseren en taken van het rijk over te hevelen naar de provincies en de gemeentes: "Je moet als rijk heel goed nadenken, dat als een provincie én een gemeente én de burgers iets liever niet willen, of het dan wel een verstandig besluit is."
De Kerngroep Ring Utrecht, bestaande uit bewonersgroepen en natuurorganisaties, kan wel beroep aan tekenen bij de bestuursrechter. "Het is natuurlijk wel gek, dat je voor tegenwicht tegen een minister met talloze rapporten afhankelijk bent van een groep vrijwilligers die dit na hun pensionering of in hun vrije tijd doen," zegt raadslid Weistra. "Dat je dát nodig hebt om tegenmacht te organiseren tegen een heel ambtelijk apparaat." Het is een oneerlijke strijd en kost bewoners ontzettend veel tijd en moeite, stelt Angela Gallé van de Kerngroep Ring Utrecht. "Het is David tegenover Goliath."