Wegen verbreden nu thuiswerken eindelijk de norm is, hoe zinvol is dat?

UTRECHT - Corona of niet, de omstreden plannen om de A27 en A12 bij Utrecht te verbreden gaan door als het aan minister Cora van Nieuwenhuizen ligt. Gisteren tekende ze een nieuw tracébesluit. Maar is een ingrijpend snelwegproject wel zinvol nu thuiswerken de norm is en we misschien voorgoed anders gaan reizen door de coronacrisis?
De verbreding bij Utrecht is al jaren onderwerp van discussie, protesten en rechtszaken. Vooral de bomenkap bij Amelisweerd stuit op veel verzet. De Raad van State schoot het plan vorig jaar af omdat er onvoldoende rekening was gehouden met het milieu.
Protest tegen snelwegverbreding.
Protest tegen snelwegverbreding. © Robin Utrecht, ANP
Gisteren kwam er ineens witte rook uit Den Haag. De minister heeft haar huiswerk opnieuw gedaan en de schade aan de natuur wordt gecompenseerd met een lagere maximumsnelheid en extra groen. Op het traject van ruim 20 kilometer komen extra rijstroken. Daarnaast krijgt de A27 tussen de knooppunten Lunetten en Rijnsweerd gescheiden rijbanen.

Advies

Het nieuwe plan van de minister roept de vraag op wat er is gebeurd met het advies van de Commissie voor de Milieueffectrapportage (MER). Dit comité kraakte afgelopen zomer kritische noten over de plannen. Commissievoorzitter Kees Slingerland: "Op een paar punten misten wij informatie en de verkeersgegevens uit 2016, waarvan werd uitgegaan, waren gedateerd."
In het MER-advies stond dat met actuele cijfers onderbouwd moest worden dat een wegverbreding echt nodig is. Ook liet het ministerie volgens de commissie niet zien of toename van stikstofdepositie als gevolg van de wegverbreding leidt tot natuurschade. Daarnaast moesten de gevolgen van geluid op broedvogels meer onderzocht worden en wilde de commissie meer weten over de effecten op archeologische vindplaatsen.
De commissie adviseerde om de plannen met deze punten aan te vullen. Volgens de minister is dat gebeurd, maar om meer te weten te komen over haar onderbouwing moeten we nog even geduld hebben, want die wordt pas op 2 december gepubliceerd. Het ministerie stelt wel alvast dat "de verkeersgegevens geactualiseerd zijn zodat het tracébesluit op de meest recente gegevens berust".

Invloed thuiswerken

Verkeersdeskundigen wijzen er intussen op dat een snelwegverbreding ingrijpend is en bovendien miljarden kost. En dat terwijl het maar een paar uurtjes per dag druk is. Hoogleraar transportbeleid Bert van Wee pleit bij EenVandaag voor het heroverwegen van weguitbreidingen waarvan de besluitvorming nog niet rond is.
"Ik zeg niet: laat ze niet doorgaan, maar onderzoek of het een no-regret beslissing is. Onderzoek welke uitbreiding je ook zou doen als mensen blijvend meer thuiswerken. Je wil later geen spijt krijgen. Ik ben niet tegen alle weguitbreidingen, sommige zullen nog steeds rendabel zijn, maar dat weten we niet zo goed. We weten nog niet in welke mate mensen ook na de coronacrisis thuis blijven werken."

Reacties

In de Utrechtse Provinciale Staten is een meerderheid inmiddels tegen het project, zeker nu we kampen met een pandemie. Toch klinken ook positieve geluiden. In de Tweede Kamer zijn nog altijd de meeste fracties voor het doorgaan met weguitbreidingen, waaronder de Ring Utrecht.
Daarnaast is de VVD in de stad Utrecht blij met het nieuwe plan. "Auto's kunnen nu veel makkelijker om de stad heen rijden, in plaats van door de stad", zegt fractievoorzitter Dimitri Gilissen. "Het feit dat je nu een groene verbinding krijgt over de snelweg vind ik mooie compensatie voor het sneuvelen van bomen." Uiteindelijk is het aan de rechter om een oordeel te vellen, stelt Gilissen. "Maar ik acht de kans op een geslaagd beroep erg klein. Er ligt gewoon een goed onderbouwd besluit."
Ook Transport en Logistiek Nederland reageert verheugd. "Hartstikke goed nieuws voor de regio en het hele land, want Utrecht is echt de draaischijf van Nederland. Ondanks het thuiswerken zal het alleen maar drukker worden", zegt woordvoerder Bart van Pagée.

Verkeersdrukte lange termijn

Dat de verkeersdrukte op de Nederlandse wegen na de coronadip weer toeneemt, is onder meer gebaseerd op een recent rapport van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM), dat onderdeel is van het ministerie. Het verkeersvolume op de weg zal in 2025 ongeveer 5 tot 10 procent boven het niveau van 2019 uitkomen, verwacht het KiM. In de modellen is rekening gehouden met meer thuiswerken.
"In het project A27/A12 Ring Utrecht wordt gekeken naar mobiliteitsoplossingen voor de lange termijn, dat wil zeggen de periode 2030 en daarna", reageert het ministerie. "In het nieuwe tracébesluit zijn de berekeningen en verkeerskundige prognoses geactualiseerd. Ook als we één of twee dagen thuis werken, moeten we de files voor blijven; want het aantal inwoners blijft groeien. In 2030 zijn er 18,4 miljoen Nederlanders die ook willen werken, familie bezoeken en op vakantie gaan. Dat betekent dat er steeds meer mensen zijn die van onze infrastructuur gebruik maken, daar moet je ook rekening mee houden in je plannen. De drukte op de weg is weer bijna hetzelfde niveau als voor corona. We werken weliswaar meer thuis maar we zien dat we minder vaak voor het OV kiezen en eerder de auto en de fiets pakken. En tenslotte: als de economie weer aantrekt, komt er ook extra verkeer."
Het tracébesluit en alle bijbehorende documenten worden op woensdag 2 december gepubliceerd en liggen daarna zes weken ter inzage. Tot en met 12 januari is beroep bij de Raad van State mogelijk. De actiegroep Vrienden van Amelisweerd liet gisteren al weten dit te gaan doen.
Rijkswaterstaat bereidt de komende periode de aanbesteding van de verschillende contracten voor. Volgens de huidige planning wordt de nieuwe A27/A12 in 2029 opengesteld.