vrijdag 16 oktober 2020, 12.40 uur

Rapport bevestigt puinhoop in organisatie aanleg Uithoflijn

Foto: RTV Utrecht / Robert Jan Booij

Geschreven door Marc van Rossum du Chattel

UTRECHT - Onderzoekers van Bureau Berenschot stellen vast dat er veel is fout gegaan bij de aanleg van de Uithoflijn. Hun rapport bevestigt op veel punten wat al bekend was, bestuurders werden slecht ge�nformeerd, er was onduidelijkheid over verantwoordelijkheden en bestuurders konden niet met elkaar door ��n deur.

Het rapport is deze week aan de gemeenteraad van Utrecht en de Provinciale Staten van Utrecht gestuurd. Het is een evaluatie van het hele project. Het rapport stelt dat er ook veel goed is gegaan en dat het project ten onrechte een slechte naam in de media heeft gekregen.

Vervolgens sommen de onderzoekers op wat er allemaal fout is gegaan. Zo is de tram veel later opgeleverd dan de bedoeling was en zijn de kosten met tientallen miljoenen overschreden. Het rapport van Berenschot bevestigt wat eerder al door de rekenkamer was vastgesteld.

Niemand verantwoordelijk

Volgens de onderzoekers was lang onduidelijk wat de 'scope' van het project was. Daarmee wordt bedoeld: wat behoort nu wel tot het project Uithoflijn en wat niet. En dus was niet duidelijk waar de projectorganisatie die de aanleg moest realiseren verantwoordelijk voor was. De nieuwe lijn loopt onder meer door het Stationsgebied en dat gaf onduidelijkheid over wie welke verantwoordelijkheid had, de gemeente of de projectorganisatie. Maar ook direct aan de tram verbonden onderdelen als wissels bleken niet onder de verantwoordelijkheid van de projectorganisatie te vallen.

De onderzoekers benadrukken dat de evaluatie niet over mensen gaat. Maar toch wordt duidelijk dat de verhouding tussen personen het project geschaad heeft. Jacqueline Verbeek (VVD) en Lot van Hooijdonk (GroenLinks) konden niet samen door ��n deur. Dat gaf volgens de onderzoekers spanningen. Verbeek trad af nadat de chaos bij de aanleg van de Uithoflijn duidelijk werd. Van Hooijdonk bleef ondanks een motie van wantrouwen op haar post zitten. Het rapport zegt over de situatie: "Ook waren de persoonlijke verhoudingen tussen de leden niet altijd even goed, hetgeen volgens de respondenten een snelle besluitvorming niet stimuleerde".

Verder waren verhoudingen tussen bestuurders en managers niet duidelijk. Ook was er onduidelijkheid over de verhoudingen tussen managers onderling. Op het gebied van informatievoorziening van het management naar de politiek verantwoordelijke bestuurders was veel mis. "Respondenten geven aan dat de informatievoorziening van de projectdirecteur via de directieraad naar de stuurgroep tot 2017 in een aantal gevallen niet goed is verlopen. Kern is dat knelpunten vaak (te) laat op tafel kwamen bij zowel de stuurgroep als de directieraad."

Victor Everhardt

Bij de aanleg van de tram waren er veel raakvlakken met andere bouwwerkzaamheden in het Stationsgebied. Verantwoordelijk wethouder Victor Everhardt (D66) werd maar beperkt betrokken bij het tramproject. "Soms werd de aanwezigheid van de wethouder stationsgebied hierbij gemist. Vanaf 2015 wordt de portefeuillehouder stationsgebied intensiever betrokken bij het bestuurlijk overleg inzake de Uithoflijn."

De onderzoekers stellen verder vast dat de overgang van het project van het Bestuur Regio Utrecht (BRU), naar de provincie voor problemen heeft gezorgd. De BRU was een samenwerking van de stad Utrecht met de omliggende gemeentes. De BRU was verantwoordelijk voor het OV. Het samenwerkingsverband werd in 2015 opgeheven.

Tijd in plaats van kwaliteit

Nieuw in het rapport is dat de onderzoekers vaststellen dat de factor 'tijd' belangrijker was dan de factoren 'kwaliteit' en 'kosten', het project moest op tijd af. "Ingewikkelde kwesties of onduidelijkheden werden soms vooruitgeschoven, zodat de (korte termijn) planning niet in gevaar kwam."

Tenslotte stellen de onderzoekers vast dat het project geleden heeft onder negatieve publiciteit, onder andere door RTV Utrecht. "Het project heeft een periode te maken gehad met een negatieve beeldvorming in de media. Dit heeft grote invloed gehad op de medewerkers van de POUHL en op het project. Het was voor de POUHL (de projectorganisatie, red.) lastig om zich hier tegen te verweren." De onderzoekers adviseren om in de toekomst een betere band op te bouwen met journalisten en vaker 'pro-actief' te communiceren over successen in het project.

Reageren op dit bericht? Mail naar nieuws@rtvutrecht.nl.